Festiwal „40 i 4” organizowany był w ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską, który odbył się 4 listopada 2018 roku. W ramach festiwalu „40 i 4” odbyły się cztery wydarzenia: warsztaty plastyczne dla dzieci (INKU Szczeciński Inkubator Kultury), panel dyskusyjny dotyczący tożsamości narodowej oraz lokalnej Szczecina (Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie), Szczeciński Salon Poezji (Piwnica Kany) oraz spektakl plenerowy „Dziady cz. II” (Cmentarz Centralnym).

Festiwal „40 i 4” to jedyny taki Festiwal odbywający się na terenie Polski. Wszystkie pokolenia były zaangażowane w realizację tego przedsięwzięcia. Kształtowało to tożsamość mieszkańców województwa zachodniopomorskiego (głównie mieszkańców Szczecina) od samego początku realizacji projektu. 

Warsztaty plastyczne były prowadzone przez Zuzannę Marczak, która zajmuje się grafiką artystyczną na Akademii Sztuk w Szczecinie. Warsztaty były skierowane do dzieci w wieku od 7-9 lat. Uczestnicy podczas wydarzenia zostali zapoznani z metodą wypukłodruku, polegająca na przygotowaniu matrycy (która miała symbolizować Szczecin lub ukazywać skojarzenia uczestników warsztatów ze Szczecinem), następnie na części wypukłe nakładana była farba. Odbijamy na przygotowany wcześniej materiał. Uczestnicy warsztatów mieli okazję tworzyć obrazy Szczecina za pomocą najstarszej techniki graficznej. 

Kolejne wydarzenie w ramach Festiwalu to panel dyskusyjny. Podczas panelu został poruszony aspekt tożsamości narodowej oraz tożsamości miasta, przyszłości Szczecina. Wydarzenie zostało poprowadzone przez Małgorzatę Frymus, a prelegentami byli: Ewa Budziach, Inga Iwasiów, Agnieszka Gładzik oraz Radosław Skrycki. 

Natomiast Szczeciński Salon Poezji polegał na czytaniu poezji szczecińskich artystów przez aktorów amatorów, jak również profesjonalistów. 

Ostatnie, główne wydarzenie to spektakl plenerowy „Dziady cz. II”, który odbył się na Cmentarzu Centralnym (przed Kaplicą Główną). Powyższy spektakl posiadał wymiar międzypokoleniowy, który został osiągnięty za pomocą chóru, występu dzieci, młodzieży licealnej, studentów, zawodowych aktorów, muzyków. Wymienione grupy ilustrują przedział pokoleniowy uczestników przedsięwzięcia od 9 do ponad 80 lat. Uniwersalny charakter dzieła był zamysłem samego Mickiewicza. Człowieczeństwo nie wymaga żadnego uzasadnienia. Jest podstawową kategorią, która decyduje o tym, kim jesteśmy i kim się stajemy. Spektakl podejmie próbę zobrazowania człowieczeństwa w XXI wieku. Przedstawienie było wspierane mini filmami, które były wyświetlane podczas wydarzenia na telebimie. Wartość cierpienia i jego zasadność, wartość beztroski, szacunek dla uczuć innych ludzi (również dla ich inności), postawa dawania, zabierania, przemocy, upokarzania (dobro i zło), wartość milczenia (jako tajemnicy), za sprawą którego szuka się na przykład własnej drogi – są nie do przecenienia w każdych warunkach historycznych, w każdej kulturze i między różnymi pokoleniami.

IDEA FESTIWALU „40 i 4”

Szczecin to miasto o burzliwej historii. Na przestrzeni wieków należało do Prus, Francji, Niemiec i Polski. Budowanie tożsamości miasta jest długotrwałym procesem. Miasto Szczecin, które dopiero od 73 lat należy nieprzerwanie do Polski, cały czas kształtuje swoją tożsamość. 

Po II wojnie światowej zrodziła się niechęć Polaków do narodu niemieckiego, tym samym do niemieckiej historii miasta. Poszukiwano zapomnienia, jak i polskiego pierwiastka na tych terenach. Początek XXI wieku to powrót na nowo do niemieckiego dziedzictwa miasta. Następowała i nadal następuje próba przełamania bariery między niemiecką, a polską historią Szczecina. Podejmowana jest tym samym próba pogodzenia się z historią, identyfikacja z nią. Nastąpiła pewna zmiana
w myśleniu społeczeństwa lokalnego, ponieważ bez tego nie możemy mówić o budowaniu tożsamości. 

Festiwal “40 i 4” to jedna z propozycji, mająca na celu wzięcie udziału w kształtowaniu tożsamości lokalnej, ale także narodowej. Liczba cztery ma symbolizować człowieka oraz pełną osobowość. W tym kontekście symbolizuje Szczecin, świadomy swoich korzeni, historii oraz świadomej społeczności. Wydarzenie to będzie nawiązywało do setnych obchodów odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską. Stowarzyszenie Port Szczecin podejmie próbę odpowiedzi na pytania o tożsamość Szczecina, jak ona się kształtuje oraz jak kreowany jest wizerunek miasta na tle całej Polski.